Γράφει ο Παναγιώτης Μαυροειδής
Τι θα περίμενε κανείς να διαβάσει σε ένα κεφάλαιο της εισήγησης της Πολιτικής Γραμματείας προς την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ , το οποίο τιτλοφορείται ως ‘‘Το Πρόγραμμα’’;
Λογικά, θα περίμενε να δει τους κύριους άξονες ενός προγράμματος που θα απαντούσαν στο τι και πως θα αλλάξει στην κοινωνία, με στήριγμα ποιών κοινωνικών δυνάμεων και με ποια μέσα.
Μέσα σε όλες τις εύλογες ακροβασίες, τα παραπάνω στοιχεία δεν υπάρχουν ή είναι εντελώς δυσδιάκριτα στο εν λόγω κείμενο.
Πρόκειται επομένως για τη διατύπωση μιας πρότασης ασαφούς; Κάθε άλλο. Ας δούμε τις συντεταγμένες της.
Ποιο είναι το ‘‘πρόγραμμα’’;
Το πρόγραμμα, η πρόταση. είναι τούτη: Κάντε μας κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση ‘‘σωτηρίας του λαού και του τόπου’’, όπως λέγεται. Οι ‘‘άλλοι’’ πρέπει να φύγουν. Πρέπει να έρθουμε ‘‘εμείς’’. Πως αλήθεια αυτή η χιλιοφορεμένη εκδοχή ‘‘πολιτικής πρότασης’’ μπορεί να αποτελέσει άξονα αφύπνισης, ενεργοποίησης και ανατροπής, χωρίς ταύτιση των ‘‘άλλων’’ με συγκεκριμένα θεμέλια της ταξικής πολιτικής τους και χωρίς, κυρίως, την ταύτιση της ‘‘απάντησης’’ σε αυτούς με συγκεκριμένους άξονες αριστερής κοινωνικής πολιτικής;
Σε ποια κατεύθυνση το πρόγραμμα και η κυβέρνηση;
Το κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ απαντά με πολιτική σαφήνεια: ‘‘επιδιώκουμε τη συμπόρευση σε δημοκρατική, προοδευτική, ριζοσπαστική κατεύθυνση’’. Δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει φασιστική, αντιδραστική, συντηρητική κατεύθυνση. Μέχρις εκεί. Και ότι καταλαβαίνει κανείς σε αυτά τα δίπολα. Άλλοι προσδιορισμοί, ταξικής, κοινωνικής φύσης ή του χαρακτήρα των μετασχηματισμών του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος, θεωρούνται μάλλον αχρείαστοι. Μη βιαστεί κανείς να υποτιμήσει τη σημασία των προσδιορισμών που τίθενται ή απουσιάζουν.
Ποια είναι τα άμεσα μέτρα του προγράμματος;
‘‘Να ανατρέψουμε τα μνημόνια’’, απαντάει η πρόταση, λες και αυτά είναι χαρτιά που θα καούν ή θα σκιστούν. Και πως άραγε θα καταλάβουμε ότι αυτά ανατράπηκαν; Όταν ως ‘‘εχθροί’’ βαφτίζονται γενικώς οι ‘‘δυνάμεις της διαπλοκής και των τραπεζών’’, μάλλον είναι λογικό να περιμένει κανείς, η αντιμνημονιακή αναφορά να σταματάει μπροστά στις πύλες των ιδιωτικών επιχειρήσεων, στις απαιτήσεις της ‘‘υγιούς επιχειρηματικότητας’’, της εξυπηρέτησης των δανειστών που πλέον είναι οι εταίροι της ΕΕ και στο ‘‘παραγωγικό τμήμα’’ του ελληνικού κεφαλαίου που εκπροσωπεί ο ΣΕΒ. Ναι αύριο, τυπικά μνημόνιο δεν θα υπάρχει. Θα υπάρχει όμως ένα δρακόντειο πρόγραμμα επιτροπείας από την ΕΕ και επιτήρησης των μνημονιακών αρνητικών κεκτημένων. Θα καταργηθούν άραγε όλα τα αντεργατικά μέτρα και χαράτσια, θα επανέλθουν οι μισθοί στα προηγούμενα επίπεδα, θα ακυρωθούν όλες οι ιδιωτικοποιήσεις, τα παρθούν πίσω οι απολύσεις στο δημόσιο, θα επιταχθεί ο παραγωγικός ιστός για να δουλέψουν και να ζήσουν οι άνεργοι; Για το ‘‘πρόγραμμα’’ που προτάσσει την ‘‘κυβέρνηση’’, αυτά αντιμετωπίζονται ως λεπτομέρειες.
Σε ποια προοπτική τα όποια άμεσα μέτρα;
‘‘Οι κοινωνικές – πολιτικές συμμαχίες πρέπει να γίνονται στη βάση των μεγάλων μετασχηματισμών : της κοινωνίας, της οικονομίας, του κράτους, των θεσμών κοινωνικού ελέγχου, της παραγωγικής ανασυγκρότησης’’, απαντάει ο ΣΥΡΙΖΑ. Όσο ‘‘μεγάλοι’’ είναι οι υποσχόμενοι μετασχηματισμοί, άλλο τόσο απροσδιόριστοι αποδεικνύονται. Η κακοδαιμονία της παραγωγής και της οικονομίας, στη νεο-γλώσσα της ευρωπαϊκής νεο-αριστεράς, εδώ και καιρό έπαψε να περιγράφεται με την καπιταλιστική εκμετάλλευση, τον εργοδοτικό δεσποτισμό και την περιθωριοποίηση που επιβάλλει ο παραγωγικός καταμερισμός των ηγεμονικών χωρών της ευρωζώνης. Συνίσταται απλά στην ….αποσυγκρότηση ανεξαρτήτως αιτιών και ευθυνών. Φάρμακό της λοιπόν αποτελεί η μαγική ‘‘παραγωγική ανασυγκρότηση’’, αγνώστων λοιπών στοιχείων. Ο Λάσκαρης, υπουργός εργασίας της Καραμανλικής μεταπολίτευσης είχε εξαγγέλλει την …κατάργηση της πάλης των τάξεων στη δεκαετία του 70 προκαλώντας γέλιο, χωρίς να φανταστεί ότι αυτό θα γινόταν πράξη από μια κυβέρνηση της αριστεράς, αλλά χωρίς την κατάργηση της ταξικής εκμετάλλευσης.
Με ποιο τρόπο θα γίνουν εφικτά όλα αυτά;
Αν όλα τα προηγούμενα απαντιούνται από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ εν τάχει, είναι γιατί εντέλει επιστρατεύονται στο μεγάλο ‘‘δια ταύτα’’ της πρότασης. Και αυτό είναι τούτο: Μια μεγάλη εκλογική συμμαχία, που θα περιλαμβάνει τους πάντες, εκτός όσων εντάσσονται στην ‘‘αστερισμό της ΝΔ’’, ή στην ‘‘αναβάπτιση του παλαιού, φθαρμένου και διεφθαρμένου στελεχικού δυναμικού’’.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ έχει την μεγαλύτερη από ποτέ σαφήνεια σε ότι αφορά τους κοινωνικούς και πολιτικούς αποδέκτες.
Κοινωνικά, είναι μια πρόταση που δεν απευθύνεται στα εργατικά στρώματα, παρά μόνο ως εκλογικό σώμα. Δεν διαπνέεται από την αντιπαράθεση προς τον κόσμο του κεφαλαίου και τους νόμους του. Φυσικά δεν συγκρούεται και δεν αμφισβητεί τους στυλοβάτες του, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρύτερο γεω-στρατηγικό πλαίσιο του συστήματος (άλλωστε κατά Τσίπρα ‘‘ανήκουμε στη δυση, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ’’).
Ποια πρόταση, σε ποια αριστερά;
Με αυτά τα κύρια στοιχεία της πολιτικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ, η πρόσκληση προς τα αριστερά του, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα αδέξιος αντιπερισπασμός για το τολμηρό ψάξιμο προς τα δεξιά.